Od 1 lipca br. obdarowani, którzy otrzymają darowizny od wielu obcych osób na kwotę przekraczającą 54180 zł zapłacą podatek od spadków i darowizn.
Chodzi o podatek, który obdarowany (osoba fizyczna) musi zapłacić od otrzymanej darowizny. Obowiązek podatkowy powstaje dopiero wtedy, gdy wartość darowizn od jednej osoby w okresie pięciu lat przekroczy określony w ustawie limit, zwany kwotą wolną. Wysokość limitu zależy zaś od stopnia koligacji rodzinnych między darczyńcą a obdarowanym. Kwoty wolne ma zmienić procedowany właśnie projekt ustawy o zmianie ustaw w celu likwidowania zbędnych barier administracyjnych i prawnych.
W pierwotnej wersji projekt (druk sejmowy nr 2628; dalej: projekt ustawy deregulacyjnej) był bardzo korzystny dla podatników, bo kwoty wolne były w nim po prostu zwiększone. W trakcie prac nad ustawą posłowie przegłosowali jednak poprawkę, która znacznie komplikuje sprawę. Zgodnie z nowym brzemieniem proponowanych przepisów, limity zostaną co prawda podwyższone, ale będą dotyczyć już nie tylko darowizn od każdego pojedynczego darczyńcy, ale też darowizn od wielu osób.
Podatek od zrzutki – obecnie tylko wyjątkowo
Tłumacząc najprościej, jeśli ktoś organizuje prywatną zbiórkę np. za pośrednictwem platformy internetowej i uzbiera nawet bardzo dużo pieniędzy, nie oznacza to jeszcze, że w obecnym stanie prawnym musi zapłacić podatek. Rozliczenia z fiskusem wymagają jedynie wpłaty od osób, które przekazały kwoty ponad limit (dla osób obcych wynosi on obecnie 5 308 zł). Jeśli więc ogłoszona zostanie np. zbiórka na sfinansowanie kosztownej terapii dla chorego, to ewentualny podatek jest należny wyłącznie od pojedynczej wpłaty na kwotę wyższą niż 5 308 zł.
Taką interpretację potwierdził fiskus. Dla przykładu, w interpretacji indywidualnej z 10 kwietnia 2017 r. (sygn. 2461-IBPB-2-1.4515.12.2017.2.JKu) dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdził:
„Jeżeli kwoty darowizn od poszczególnych darczyńców nie przekroczą tzw. kwot wolnych (…), to darowizny te nie będą podlegały opodatkowaniem podatkiem od spadków i darowizn. Jeżeli kwota darowizn od jednego darczyńcy przekroczy kwotę wolną (…) to Wnioskodawczyni będzie zobowiązana do składania zeznania podatkowego z tytułu otrzymanej darowizny (…)”.
Popularny portal Zrzutka.pl tłumaczy to swoim użytkownikom następująco:
„(…) jeśli organizujesz zrzutkę i żadna z pojedynczych osób nie przekaże na nią więcej niż 5 308 zł (w ciągu 5 lat, biorąc pod uwagę też inne darowizny od tej jednej osoby) to nie masz się czym martwić – takie wpłaty nie wymagają płacenia podatku”.
Posłowie PiS zaproponowali wywrócenie systemu
25 stycznia br. na dodatkowym posiedzeniu sejmowej komisji nadzwyczajnej do spraw deregulacji posłowie PiS zaproponowali wywrócenie tego systemu. Chcą, aby opodatkowane zostały darowizny otrzymane od wielu osób na kwotę powyżej 54 180 zł (albo 81 270 zł i 103 360 zł jeśli darowizny przekazują osoby najbliższe odpowiednio z II i I grupy podatkowej). Dzień później zmiana została przegłosowana przez Sejm.
Teraz zmianami zajmie się Senat. Przyjęte przez Sejm zmiany w podatku od darowizn są więc niekorzystne dla wielu beneficjentów zbiórek charytatywnych i crowdfundingowych.
- Osoby, które prowadzą streaming w internecie i rozliczają tak jak darowizny różne drobne wpłaty, nazywane tipami, donacjami, donejtami itp., przez nowe przepisy mogą wpaść w pułapkę - ostrzega dr Wojciech Piwowarczyk, radca prawny z Kancelarii BIS LAW . - Muszę natomiast zaznaczyć, że bardzo często traktowanie takich wpłat jako darowizn jest nieprawidłowe. Darowizna jest czynnością jednostronną, w której darczyńca nie otrzymuje od obdarowanego nic w zamian. Przykładowo, zarobki osiągane na platformie Twitch nie są darowizną, a prowizją od sprzedaży treści cyfrowych. Takie przychody trzeba rozliczyć podatkowo i przepisy o darowiźnie nie mają tu nic do rzeczy. Co się tyczy platform ułatwiających prowadzenie zbiórek czy finasowania społecznościowego (crowdfunding), to jest ich wiele i w różny sposób traktują one wpłaty od użytkowników. Zrzutka.pl działa jak platforma umożliwiająca prowadzenie zbiórek crodfundigowych i w jej przypadku przepisy o darowiźnie faktycznie mogą mieć zastosowanie. Niektóre platformy wymagają natomiast, by w zamian za wsparcie wprowadzić jakąś usługę, np. wystawić na aukcję charytatywną bardzo drogi kubek. Z kolei w serwisie Patronite użytkownik w zamian za wpłatę zazwyczaj otrzymuję dostęp do określonych treści. W takich przypadkach nie można mówić o darowiznach.
Podatek od darowizny – aktualne limity
Kwota wolna w ustawie o podatku od spadków i darowizn to nie to samo, co kwota wolna 30 tys. zł w ustawie o PIT.
Obecnie - po zmianach wprowadzonych w październiku 2022 r. - opodatkowaniu podlega nabycie przez nabywcę, od jednej osoby, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej:
1) jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy - 10 434 zł;
2) jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do II grupy - 7878 zł;
3) jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do III grupy – 5308 zł.
Grupy przedstawiają się zaś następująco:
grupa I – małżonek, zstępny, wstępny, pasierb, zięć, synowa, rodzeństwo, ojczym, macocha i teściowie;
grupa II – zstępni rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępni i małżonkowie pasierbów, małżonkowie rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonkowie rodzeństwa małżonków, małżonkowie innych zstępnych;
grupy III – pozostałe osoby.
Zaproponowane brzmienie nowych przepisów jest następujące:
„Opodatkowaniu podlega nabycie przez nabywcę własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej w okresie 5 lat, począwszy od dnia 1 lipca 2023 r. oraz w każdym kolejnym okresie 5 lat:
1) 36120 zł od jednej osoby lub 108360 zł od wielu osób – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej;
2) 27090 zł od jednej osoby lub 81270 zł od wielu osób – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do II grupy podatkowej;
3) 18060 zł od jednej osoby lub 54180 zł od wielu osób – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do III grupy podatkowej.”