„Mieszkańcy Polski przypominają Mongołów i hodują niedźwiedzie”. Ukazało się tłumaczenie chińskiego albumu z XVIII wieku
„Qing Imperial Illustrations of Tributary Peoples (Huang Qing zhigong tu)” to ilustrowany dokument etnograficzny przedstawiający ponad trzysta krajów i ludów, z którymi dynastia Qing utrzymywała kontakty. Prace nad jego przygotowaniem zaczęto w 1751 roku na zlecenie cesarza Qianlonga. Album miał z jednej strony służyć do użytku na szczeblu centralnym, z drugiej - stanowić manifestację idei uniwersalistycznych kształtujących politykę Cesarstwa oraz świadectwo wzrostu wpływów dynastii Qing na całym świecie.
Dokument składa się z czterech zwojów, zawierających charakterystyki narodów z różnych części globu. Większość miejsca zajmują opisy ludów mieszkających wewnątrz granic Cesarstwa, na terenach Azji Środkowej, Wschodniej i Południowo-Wschodniej. Niemałą część albumu stanowią jednak również kraje europejskie. Na początku fragmentów poświęconych konkretnym państwom znajdują się ilustracje przedstawiające kobietę i mężczyznę w charakterystycznym dla danego regionu stroju oraz opatrzone krótkim opisem, sporządzonym w języku chińskim i mandżurskim.
Następnie pojawia się tekst prezentujący mieszkańców kraju, zawierający informacje o ich wyglądzie, zachowaniu, usposobieniu oraz cechach typowych dla danego państwa - takich jak ukształtowanie terenu czy cechy wyróżniające. W niektórych przypadkach opis podzielony jest na elity urzędnicze i resztę mieszkańców, w innych ograniczony wyłącznie do drugiej grupy.
Estetyka ilustracji zawartych w dziele została utrzymana w dworskim stylu, w którym dominuje wyraźna linia oraz „powiewające tkaniny”. W kontraście do jednolitego tła – w strojach przedstawionych postaci można zaobserwować bogatą paletę barw. Z kolei, zgodnie z chińskim malarstwem portretowym, odcienie skóry są białe i blade, ale zauważalne są różnice w zależności od reprezentantów danej nacji.
W albumie pojawia się również wzmianka o Polsce. W opinii autorów dokumentu, mieszkańcy XVIII-wiecznej Rzeczpospolitej z wyglądu przypominają Mongołów.
Noszą wąsy, ale bez brody. Golą większość włosów na głowie, pozostawiając jedynie fragment na czubku, pozwalając mu opaść za siebie. (…) Od wczesnej jesieni do wczesnego lata wszystkie ich ubrania są zrobione ze skór zwierzęcych takich jak lisy, borsuki, sobole czy wiewiórki. Ich futra są tak długie, że zakrywają ich stopy. Noszą także nakrycia głowy ze skór zwierzęcych.
Dalej znajduje się również informacja o tym, że Polacy lubią szermierkę oraz hodują niedźwiedzie w celach rozrywkowych. Autorzy dokumentu docenili również zaradność polskich kobiet:
są utalentowane i uzdolnione. Samodzielnie zarządzają obowiązkami domowymi, utrzymują porządek wewnątrz i na zewnątrz.
Oprócz Polski w albumie znalazły się również inne kraje europejskie oraz opisy charakteryzujące ich mieszkańców. Przykładowo zdaniem autorów XVIII-wieczni Węgrzy są mądrzy i cenią sobie dobre maniery, Szwajcarzy wyróżniają się niezwykłą lojalnością, a ich kraj obfituje w złoto, Rosjanie zaś są z natury zarozumiali i chciwi oraz nie stronią od alkoholu.
Praca „Qing Imperial Illustrations of Tributary Peoples (Huang Qing zhigong tu)” została ukończona po połowie XVIII wieku. Niedawno, po blisko dekadzie prac, ukazało się anglojęzyczne tłumaczenie tekstów etnograficznych wraz z kolorową reprodukcją ręcznie malowanego zwoju Xie Sui, sporządzone przez Laurę Hostetler z Uniwersytetu Pensylwanii oraz Wu Xuemei, profesor historii z Uniwersytetu Ekonomii i Prawa w Zhongnan.
