Ci, którzy dziś szczują w Polsce na migrantów, faktycznie grają w drużynie Kremla.
Przypomnijmy. W zeszłą niedzielę wieczorem doszło do zabójstwa na warszawskim Nowym Świecie, w samym centrum stolicy. Grupa najpewniej nietrzeźwych mężczyzn zaczepiała przechodzące w okolicy kobiety. Gdy inny mężczyzna próbował zwrócić im uwagę, został przez nich wciągnięty do jednej z bram, pobity, skopany, zaatakowany ostrym narzędziem – ze skutkiem śmiertelnym.
Choć nie mieliśmy żadnych informacji na temat tożsamości sprawców, liderzy opinii radykalnej prawicy – na czele z posłem Konfederacji Krzysztofem Bosakiem i prezesem Ordo Iuris mecenasem Jerzym Kwaśniewskim – uznali, że tragedia jest świetną okazją do podgrzania społecznych nastrojów i zmobilizowania opinii publicznej przeciw migrantom. Obaj bowiem, bez żadnych dowodów, niedwuznacznie wskazywali, że winę za morderstwo ponoszą migranci i przyjazna im polityka.
W piątek prokuratura poinformowała jednak, że typowany sprawca jest Polakiem. Bosak i Kwaśniewski zaczęli w iście komiczny sposób wycofywać się ze swoich wcześniejszych twierdzeń. Nikomu nie powinno być jednak do śmiechu. Cały incydent pokazuje bowiem, że w Polsce są może i marginalne, ale niepozbawione politycznego znaczenia i wypływu na rzeczywistość społeczną środowiska, gotowe podsycać napięcia etniczne i szczuć na migrantów – co w końcu może skończyć się eksplozją wymierzonej w przebywających w Polsce obcokrajowców przemocy.
Z elementarza antyemigranckiego dyskursu
Poseł Bosak i mecenas Kwaśniewski przekonują dziś, że nigdy przecież nie podali narodowości sprawcy. W sensie technicznym to prawda, ale trudno poważnie traktować podobne wytłumaczenia. Wypowiedzi publiczne obu liderów opinii zawierały bowiem wszystkie elementy wymierzonego w migrantów dyskursu, doskonale rozpoznawalne dla jego odbiorców.
Weźmy wpis Jerzego Kwaśniewskiego na Twitterze z czwartku: „Zabójstwo na Nowym Świecie. No to weszliśmy do Europy. Teraz: albo polityka zero tolerancji i zero politycznej poprawności albo równia pochyła ku «no-go zones» i tolerowanej przemocy”. Mamy tu cały zestaw pojęć, które zwłaszcza wśród odbiorców od dawna wystawionych na radykalnie prawicowe komunikaty mają wywołać jasne skojarzenie: zabójstwo to wina imigracji. Więc albo ją powstrzymamy i weźmiemy migrantów za twarz albo czeka nas katastrofa.
„No to weszliśmy do Europy” znaczy tu: przez migrację zaczynamy mieć takie same problemy jako wieloetniczne, wielokulturowe społeczeństwa Zachodu, od dawna demonizowne w wyolbrzymiającej ich problemy propagandzie radykalnej prawicy. Z jej repertuaru pochodzą także „no-go zones” – czyli obszary, gdzie rzekomo rządzą zorganizowane grupy przestępcze migrantów, jeśli nie po prostu czysta, anarchiczna przemoc, a policja boi się tam w ogóle zapuszczać. Także dlatego, że sparaliżowana jest „polityczną poprawnością” – kolejny element pojawiający się we wpisie Kwaśniewskiego – to znaczy tak bardzo boi się oskarżeń o rasizm, że nie jest w stanie wykonywać swoich obowiązków, tworząc systemowe przyzwolenie na przemoc i antyspołeczne zachowania migrantów. Choć w dużych europejskich miastach faktycznie istnieją obszary mające szczególny problem z przestępczością – a część z nich rzeczywiście jest licznie zamieszkane przez osoby pochodzące spoza Europy – to „no go zones”, podobnie jak rzekome „strefy szariatu” są mitem skrajnie prawicowej propagandy.
„No-go zones”, paraliżująca pracę policji „polityczna poprawność”, równia pochyła prowadząca społeczeństwo do stanu pełnej przemocy anarchii – wszystkie te elementy z twittu Kwaśniewskiego wzięte z dyskursu, który na zachodzie Europy stosowany jest przede wszystkim do budzenia lęków przed muzułmańską mniejszością. W Polsce wypowiedzi Kwaśniewskiego i Bosaka nie mają jednak antymuzułmańskiego charakteru – bo też to nie migracja z krajów kulturowo i religijnie zdominowanych przez islam jest dziś widoczna na ulicach polskich miast, tylko ta z Ukrainy. W Polsce przebywać może nawet 3 miliony uchodźców i migrantów z tego państwa – co stanowi około 8 proc. populacji Polski. W tych warunkach, metodą kopiuj wklej, islamofobiczny dyskurs używany jest przez radykalną prawicę do antyukraińskiej mobilizacji.
Ani Kwaśniewski, ani Bosak nic nie piszą co prawda wprost o Ukraińcach. Gdy jednak Bosak przekonuje na Twitterze, że jeszcze niedawno można było samotnie spacerować nocą po imprezowych okolicach, ale „za rządów PiS zaczęło się to zmieniać”, to wychowany na nacjonalistycznym przekazie Konfederacji odbiorca zrozumie aluzję, że przyczyną jest polityka migracyjna PiS, zwłaszcza wielka fala ekonomicznej migracji z Ukrainy po 2014 roku i fala uchodźców po napaści Putina na Ukrainę.
Oczywiście, Bosak nie po raz pierwszy sięga po język mobilizujący opinię społeczną przeciw ludziom innej narodowości. W 2018 roku skarżył się na mijających go na rowerze Hindusów z Uber Eats, którzy „bez debaty”, sprawiają, że „idziemy w multi-kulti”. W tym samym czasie przekonywał też, że „nieletni Czeczeńcy” z ośrodka dla uchodźców w Białymstoku „zaatakowali nożem polskie dzieci”. Sprawę zdementował Urząd ds. Cudzoziemców. Nie było ataku, doszło do kłótni między grupką dzieci w wieku 11-12 lat. Jedno z dzieci miało w ręku błyszczący, metalowy przedmiot, ale nie był to nóż, tylko… harmonijka ustna. Bosak szedł jednak w zaparte, twierdził, że wierzy świadkom, a nie instytucji i „obrońcom Czeczeńców”.
Dziś, ze względu na obecność milionów obywateli Ukrainy oraz toczącą się u naszych granic wojnę, taki język jest jednak szczególnie niebezpieczny. Liderzy opinii podsycający emocje społeczne wobec cudzoziemców, próbujący wywołać wokół nich strach, przedstawić ich jako źródło zagrożenia dla Polaków, zachowują się jak ktoś, kto w magazynie wypełnionym benzyną bawi się zapałkami.
Eksperci zajmujący się bezpieczeństwem i znawcy Rosji od samego początku wojny przestrzegali, że rosyjskie służby przez swoje aktywa w Polsce będą podsycały napięcia między polską większością a ukraińską mniejszością. W najlepszym dla Rosji scenariuszu mogłoby się to skończyć rozbiciem poparcia polskiej opinii publicznej dla wsparcia Ukrainy w wojnie obronnej przed rosyjską agresją, dominacją nastrojów typu „niech rząd naciśnie na Zełenskiego, by zawarł jakikolwiek pokój z Putinem, tak by Ukraińcy przebywający dziś w Polsce wreszcie wrócili do siebie”. Jeśli to się nawet nie uda, to plan minimum – destabilizacja polskiej polityki przez spór o migrantów, społeczne konflikty wokół często fałszywych wiadomości o tworzonych przez Ukraińców problemach – i tak spełniałby strategiczne cele Kremla.
Jan Pietrzak w odległych czasach, gdy potrafił jeszcze robić dobry kabaret, ukuł frazę „gdybym nie wiedział, że głupota, pomyślałbym, że prowokacja”. My niestety nie mamy dowodów, pozwalających rozstrzygająco stwierdzić, czy dziś mamy do czynienia z głupotą, prowokacją czy mieszaniną obydwu. Jest jednak oczywiste, że język podsycający w Polsce etniczne napięcia służy dziś przede wszystkim jednej sile: putinowskiej Rosji. Jakie nie byłyby intencje liderów opinii dziś spekulujących na zwyżkę na ksenofobiczne nastroje, obiektywnie grają oni w drużynie Kremla – świadomie lub nie.
