Po spektakularnym sukcesie szczepionek mRNA na COVID-19, firma BioNTech jest coraz bliżej opracowania nowej terapii przeciwko nowotworom. Testy leku przeprowadzone na myszach okazały się niezwykle obiecujące. Teraz naukowcy rozpoczęli fazę badań na ludziach.
Nowa szczepionka wykorzystuje tę samą technologię mRNA, którą zastosowano w preparacie zapobiegającym koronawirusowi. Wyniki badań nad szczepionką przeciwnowotworową zostały opublikowane w czasopiśmie „Science Translational Medicine” (DOI: 10.1126/scitranslmed.abc7804).
Terapia opracowana przez ekspertów z BioNTech nazywa się SAR441000 (BNT131). Szczepionka wykorzystuje RNA, aby dostarczyć organizmowi instrukcji do tworzenia białek. W tym konkretnym przypadku chodzi o cytokiny, które mogą mieć działanie przeciwnowotworowe.
Poprzednie badania wykazały, że dostarczanie cytokin do miejsc, w których znajdują się guzy, może je zmniejszać, a nawet całkowicie je eliminować.
Cała procedura nie jest jednak łatwa, ponieważ nie można w prosty sposób „dodać” cytokin do pożądanego obszaru. Białka te mają bardzo krótki okres półtrwania, co oznacza że ulegają szybkiej degradacji w organizmie.
Wcześniejsze terapie wymagały ciągłego podawania cytokin, co powodowało ich toksyczne stężenia w organizmie i związane z tym liczne skutki uboczne. Z tego powodu opracowywanie terapii przeciwnowotworowych opartych na tych białkach uległo zahamowaniu.
Badacze próbowali też kierować cytokiny bezpośrednio do guzów za pomocą wektorów wirusowych, jednak prowadziło to do niepożądanej ingerencji układu odpornościowego. Dlatego naukowcy zaczęli poszukiwać bezpiecznego sposobu stymulowania organizmu do wytwarzania cytokin w pożądanym miejscu, a jednocześnie nie powodującego przeciążenia i niepożądanych efektów ubocznych. I tu z pomocą przyszła terapia oparta o mRNA.
Wprowadzając koktajl mRNA kodujący cytokiny bezpośrednio do guza, organizm zaczyna wytwarzać te białka w dużych ilościach. Są one gotowe do walki z szybko rosnącą masą komórek nowotworowych a jednocześnie ich stężenia nie są toksyczne. Kiedy firma BioNTech, we współpracy z Sanofi, wypróbowała tę metodę na 20 myszach z czerniakiem, 17 zwierząt wyprodukowało wystarczającą ilość cytokin, aby skutecznie wyeliminować guzy w ciągu 40 dni.
Terapia okazała się również skuteczna u myszy z dwoma rodzajami guzów: czerniakiem i rakiem płuc. Szczepionka podana do czerniaka spowodowała obkurczenie guzów i hamowała wzrost nowotworu w płucach. Wyniki eksperymentów sugerują, że nowa szczepionka może pomóc w walce zarówno z guzem pierwotnym jak i jego przerzutami.
Eksperci podkreślają, że zastosowana szczepionka nie wywołała u myszy żadnych negatywnych skutków ubocznych.
Po sukcesie z myszami naukowcy szybko przeszli do badań na ludziach. Obecnie prowadzone jest duże badanie z udziałem 231 uczestników. Wstępne dane dotyczące 17 pacjentów opublikowane w listopadzie 2020 r. wskazują na brak skutków ubocznych szczepionki.
Na razie leczenie jest ukierunkowane na czerniaki i guzy lite, a terapia obejmuje też standardowe metody walki z rakiem. Jednak badacze mają nadzieję, że w przyszłości lekarstwo pomoże także w przypadku innych rodzajów nowotworów, a terapia będzie mogła być stosowana samoistnie.
Źródło: IFLScience
