Prokrastynacja to nałogowe odkładanie obowiązków. Jak zwalczyć odwlekanie wszystkiego na później?
Prokrastynacja to odwlekanie działania, które nie niesie ze sobą natychmiastowej nagrody. Jakie są najczęstsze przyczyny prokrastynacji i jak sobie z nimi radzić?
Prokrastynacja to odraczanie rzeczy, których wykonanie nie wiąże się z natychmiastową gratyfikacją i uczuciem przyjemności. Co ciekawe, jest to zjawisko, które zaliczamy do nałogów. Ludzie, których ono dotyczy, są bowiem uzależnieni od odwlekania wszystkiego na później.
Odraczanie rzeczy na później może dotyczyć wielu dziedzin życia. Jakie są przyczyny opóźniania aktywności i jak walczyć z tą przypadłością? Podpowiadamy wszystko, co musicie wiedzieć na ten temat.
Prokrastynacja - co to jest?
Zjawisko prokrastynacji istnieje tak długo jak ludzie zwlekający z działaniem w obszarach, które są dla nich w jakiś sposób niewygodne. Mimo świadomości oddziaływania na swoją szkodę i negatywnego wpływu na jakość zadania, osoba dotknięta prokrastynacją świadomie decyduje się na zaniechanie czynności, która nie wiąże się z natychmiastową nagrodą.
Początkowo sytuacja odroczenia aktywności w czasie przynosi ulgę. Człowiek może zająć się innymi, "przyjemniejszymi" rzeczami.
W głowie osoby odwlekającej powstaje złudzenie: "jutro będzie lepiej", "będę miał więcej siły, lepszy humor, zadanie wykonam lepiej", itp. W konsekwencji jednak zjawisko ociągania się nie służy danej osobie, ponieważ ta i tak przeżywa stres związany z zadaniem, które musi wykonać. Pojawia się lęk i obawa, że czynność nie zostanie wykonana prawidłowo w terminie i że ucierpi na jakości.
Zobacz także: Presja dotyczy prawie każdego z nas. Jakie są jej konsekwencje?
Prokrastynacja - przyczyny
Do prokrastynacji przyznaje się ponad 80 proc. naszych rodaków. Polacy zwlekają ze sprzątaniem, gotowaniem, praniem, zadaniami w pracy, aktywnościami biurowymi i urzędowymi, działaniami w życiu osobistym (zaręczyny, rzucenie palenia) czy remontem.
Prokrastynacja może mieć wiele różnych przyczyn. Psychologowie upatrują jej genezy w dzieciństwie. Na prokrastynatorów mogą wyrosnąć dzieci surowych i wymagających rodziców. W przeszłości musieli spełniać ich wygórowane oczekiwania. Kiedy wkraczają w dorosłość, buntują się przeciw swoim obowiązkom.
Źródeł prokrastynacji można upatrywać także w lękach:
Lęk przed porażką
Prokrastynator tego typu obawia się popełnić błąd, boi się że nie podoła zadaniu, dlatego odwleka działanie. Np. telemarketer nieodbierający telefonu czy student stresujący się przed oddaniem pracy rocznej.
Lęk przed sukcesem
W tym przypadku osoba, która odracza aktywność w czasie, boi się, że sukces przyniesie jeszcze większe oczekiwania, którym nie będzie można sprostać. Np. Osoba, która nie wysyła CV w odpowiedzi na ogłoszenie o pracę, bo obawia się, że zostanie zaproszona na rozmowę.
Lęk przed samotnością
Osoba, która odwleka zadania z powodu tego rodzaju lęku, może obawiać się izolacji. Odracza zatem swoje działania zawodowe, np. czekając, aż ktoś zaproponuje jej pomoc i współpracę w grupie.
Lęk przed intymnością
Taka osoba może obawiać się bliskości z partnerem, dlatego np. odwleka spotkania z nim.
Zobacz także: Te techniki relaksacyjne pomogą ci pokonać stres. Wypróbuj je
Prokrastynacja - jak walczyć z odwlekaniem?
Odwlekanie zadań w czasie może wiązać się z chwilową ulgą lub ukojeniem, jednak w ostatecznym rozrachunku zawsze niesie ze sobą trudne emocje w postaci lęku czy wyrzutów sumienia. Z prokrastynacją warto nauczyć się walczyć, ponieważ stres z nią związany może prowadzić do nerwicy czy depresji.
8 sposobów, jak walczyć z odwlekaniem:
- Wsłuchaj się w siebie. Jaka wymówka towarzyszy ci najczęściej? Ilekroć usłyszysz swój wewnętrzny głos, który każe ci opóźnić działanie, postaraj się dowiedzieć, o co tak naprawdę ci chodzi.
- Postaraj się zrozumieć swoje lęki. Dlaczego cię blokują? Zamiast uciekać od aktywności, spróbuj zastąpić niemoc słowami, które zachęcą cię do działania.
- Skoncentruj się na tym, aby zacząć, nie myśl o efekcie końcowym. Dzięki temu nie będziesz skupiać się na tym, ile pracy będzie wymagało ukończenie zadania.
- Twórz listy zadań do wykonania. Nie przesadź jednak z liczbą obowiązków, żeby cię nie przytłoczyły. Dziel zadania na mniejsze.
- Dbaj o relaks i odpoczynek. Rób przerwy w działaniu i nagradzaj się za postępy w pracy.
- Wyznacz sobie przestrzeń do pracy, która cię nie rozprasza i jest dla ciebie motywująca. Unikaj pracy np. w łóżku, które kojarzy się z relaksem i sprawia, że przestajemy myśleć o działaniu.
- Po raz kolejny próbujesz zabrać się do pracy, ale nie potrafisz bez odwlekania? Zastanów się, jakie cele obrałeś. Być może zadanie nie współgra z twoimi pragnieniami.
- Jeśli nadal nie wiesz, jaki w twoim przypadku jest powód odraczania zadań, wybierz się do psychoterapeuty. Z pomocą specjalisty będziesz w stanie dotrzeć do przyczyn prokrastynacji.
Tu się dzieje
