Raport NIK o opiece psychiatrycznej nad małoletnimi

To nie będzie łatwy i miły tekst. 

W połowie września pojawił się raport NIK o dostępności lecznictwa psychiatrycznego dla dzieci i młodzieży. Z każdym kolejnym zdaniem jest coraz bardziej porażający.

W Polsce 9 proc. dzieci i młodzieży poniżej 18 roku życia, czyli ok. 630 tys., wymaga pomocy systemu lecznictwa psychiatrycznego i psychologicznego. Pomoc zapewnić ma im 400 lekarzy (pod koniec marca 2019 r. zawód psychiatry dzieci i młodzieży wykonywało 419 lekarzy), z których 1/3 jest powyżej 55 roku życia. Minister wpisał wprawdzie psychiatrię dzieci i młodzieży na listę specjalności priorytetowych, ale nie spowodowało to istotnego zwiększenia zainteresowania lekarzy wyborem specjalizacji w dziedzinie psychiatrii dzieci i młodzieży. Na 161 miejsc szkoleniowych w tej dziedzinie tylko 39 osób zdecydowało się na podjęcie tej specjalizacji. Efekt - w województwie lubuskim jeden psychiatra dzieci i młodzieży przypada na ponad 60 tys. małoletnich.

W naszym kraju, w pięciu województwach w ogóle nie ma dziennego oddziału dla dzieci. A w województwie podlaskim nie ma żadnego szpitalnego oddziału psychiatrycznego dla dzieci i młodzieży. Jak pisze Onet na Podlasiu powstanie za to Muzeum Disco Polo, którego szacowany koszt będzie dwa i pół do trzech razy większy niż koszt oddziału dla dzieci. To nie są choroby wielkomiejskie albo małomiasteczkowe. Dotykają dzieci i młodzież z całej Polski.

Z roku na rok rośnie liczba pacjentów oczekujących na leczenie. Średni czas oczekiwania na wizytę wynosi 56 dni, a w jednej z poradni wynosił 120 dni. Jednocześnie w połowie szkół nie ma pedagoga ani psychologa, a tam, gdzie oni są prowadzenie profilaktyki zaburzeń psychicznych w szkole utrudnia duża liczba uczniów przypadająca na jednego specjalistę. To ten wiek, kiedy szkoła, środowisko rówieśnicze jest kluczowe dla własnej samooceny. Tymczasem dyskryminacja w szkole jest częsta i ma różne postaci, od epitetów i wykluczającego języka po przemoc psychiczną, fizyczną, seksualną i cyberprzemoc. W najgorszej sytuacji są uczennice i uczniowie homoseksualni oraz osoby ubogie (badania Towarzystwa Edukacji Antydyskryminacyjnej). Takie sytuacje mogą wywołać pułapkowe myślenie i doprowadzić nastolatka do skrajności emocjonalnej.

Jak wynika z danych Komendy Głównej Policji wśród nastolatków samobójstwa są drugą, co do częstości, przyczyną zgonów. Polska jest w czołówce Europy pod względem liczby samobójstw. Liczba zamachów samobójczych wśród małoletnich w wieku 7 - 18 lat rośnie z roku na rok: 730 w 2017 r. , 772 w 2018 r., a w I półroczu 2019 r. aż 485.

Podstawową zasadą terapii dzieci i młodzieży z problemami psychicznymi jest kompleksowość - diagnoza psychologiczna i lekarska oraz wielokierunkowy proces leczenia i rehabilitacji z uwzględnieniem kontekstu społecznego i rodzinnego, w jakim dziecko funkcjonuje. W podsumowaniu swojego raportu NIK pisze, że Polska nie zapewnia swoim młodym obywatelom takiej opieki. 

Czy problem ten jest zauważony przez decydentów i zostały już zatem podjętę kroki poprawiające tę sytuacje?

Do kogo w naszym kraju, ma się zwrócić o pomoc dziecko czy rodzic?