Ta strona nie może być wyświetlana w ramkach

Przejdź do strony

Jeśli znajdziesz błąd ortograficzny lub merytoryczny, powiadom mnie, zaznaczając tekst i naciskając Ctrl + Enter.

Tytus Pullo i Lucjusz Worenus

Ten wpis dostępny jest także w języku: angielski (English)

Kevin-McKidd-as-Lucius-Vorenus-Ray-Stevenson-as-Titus-Pullo-rome-16609042-600-399
Tytus Pullo i Lucjusz Worenus

Główni bohaterowie historycznego serialu telewizyjnego „Rzym”Tytus Pullo i Lucjusz Worenus są postaciami autentycznymi. Obaj byli centurionami rzymskimi w prawdopodobnie XI legionie Claudia1 (choć Cezar nie wskazuje konkretnie numeru legionu) Kwintusa Cycerona, który walczył na terenach Galii pod koniec 54 roku p.n.e., w czasie buntu belgijskiego plemienia Eburonów, pod wodzą Ambioryksa, oraz Nerwiów. Wspomina o nich Juliusz Cezar w swoim dziele „O wojnie galijskiej”.

Według wspomnień wielkiego wodza Pullo i Worenus zaciekle rywalizowali o awans do rangi primus pilus („pierwsza włócznia”), najwyższego rangą centuriona w rzymskim legionie i dowódcę pierwszej kohorty legionu. Cezar wspomina ich bohaterskie czyny w walce przeciw Nerwiom, w czasie obrony zimowych kwater. Cezar opisuje moment bitwy, kiedy to Pullo chcąc się wyróżnić ruszył z obozu i przeprowadził samotną szarżę na przeważającego liczebnie przeciwnika. Szybko jednak został ranny i otoczony przez barbarzyńców. Na pomoc centurionowi ruszył jego kompan Worenus, który zabił jednego z atakujących i odrzucił resztę na pewną odległość. W całym zamieszaniu także Worenus został ranny i otoczony. Ostatecznie Pullo uratował Worenusa i po zabiciu kilku przeciwników wrócił z rannym towarzyszem do obozu. Ich heroiczna szarża spotkała się z wielkim aplauzem pozostałych legionistów. Tak opisuje to sam Cezar:

W legionie tym było dwu bardzo dzielnych centurionów, bliskich awansu do pierwszej rangi, Tytus Pullon i Lucjusz Worenus. Dochodziło do ciągłych między nimi sporów, który z nich jest lepszy, i całymi latami walczyli ze sobą w jak najzawziętszym współzawodnictwie o awans. Gdy przy umocnieniach toczył się niezwykle zacięty bój, Pullon — jeden z nich — zawołał: „Worenusie, dlaczego się wahasz? Jakiejż to wyczekujesz okazji, by wykazać się swoją odwagą? Niechaj dzisiejszy dzień rozstrzygnie nasze spory”. Po tych słowach wyskoczył na umocnienia i rzucił się tam, gdzie dostrzegł największą ciżbę nieprzyjaciół. Worenus też nie zatrzymał się na wale, ale w obawie przed utratą szacunku u wszystkich, ruszył w jego ślady. Pullon z nieznacznej odległości wyrzucił włócznię w kierunku nieprzyjaciół i jednego z nich, gdy się właśnie z tłoku ku przodowi wyrywał, przeszył nią. Nieprzyjaciele osłonili tarczami śmiertelnie ranionego, a Pullona zaczęli wszyscy zasypywać pociskami i nie dawali mu możności ruszenia się z miejsca. Tarcza Pullona została podziurawiona, a jeden z pocisków utkwił mu w pasie. Trafienie to przesunęło pochwę miecza i Pullon nie mógł dosięgnąć jej swoja prawicą; tak unieszkodliwionego okrążyli nieprzyjaciele. Doskoczył do niego jego rywal Worenus i w tym krytycznym momencie przyszedł mu z pomocą. Wówczas cały ten tłum odwrócił się od Pullona ku Worenusowi, gdyż zdawało się, że Pullon został zabity owym pociskiem. Worenus, walcząc mieczem wręcz, jednego z nieprzyjaciół położył trupem, a resztę zmusił do cofnięcia się nieco; gdy coraz zajadlej na nich nacierał, potknął się i upadł. Z kolei został on okrążony, ale Pullon przybiegł mu natychmiast z pomocą i obaj, po zabiciu wielu nieprzyjaciół z jak największą chwałą wycofali się poza umocnienia. W ich wzajemnym współzawodnictwie i sporach los w taki sposób zabawił się z nimi, że jeden i drugi, choć rywale, stali się nawzajem dla siebie pomocą i ocaleniem i nie dało się orzec, który z nich obydwu mógłby pod względem męstwa uchodzić za lepszego.

Gajusz Juliusz Cezar, O wojnie galijskiej, 5.44

Cezar ostatecznie przybył na pomoc oblężeniu i odepchnął wrogie siły. Po walce odbyła się parada wojskowa w czasie której dowódca odznaczył najwaleczniejszych żołnierzy. Prawdopodobnie wśród nich byli obaj centurionowie, jednak Cezar nie wspomina o nich bezpośrednio. Co warte odnotowania wódz nie wspomina już więcej w swoich dziełach o Worenusie; jedynie Pullo znajdzie się jeszcze w „O wojnie domowej”.

Faktem jest, że w źródłach historycznych nie znajdziemy wiele informacji o obu postaciach. Możemy jednak spróbować spojrzeć na ich imiona. Imię Pullo mówi nam niewiele. Jest to cognomen,  czyli przydomek, którego pochodzenie nie jest jasne. Imię Vorenus z kolei daje nam znacznie więcej informacji. Jest to nomen, czyli nazwa rodu, który sugerując się końcówką „-ienus” lub „-enus” wskazuje na nieitalskie pochodzenie. Innymi słowy Worenus nie wywodził się z rodziny o bogatym i rzymskim rodowodzie. Możliwe, że on lub jego przodkowie pochodzili z Picenum, na wschodzie Italii, co można wywnioskować z imienia innego wojskowego Cezara – Tytusa Labienusa – który właśnie pochodził z tej miejscowości. Możliwe także, że końcówka „-enus” była wariacją „-anus” co sugerowałoby etruskie korzenie.

Status rodziny Worenusa jako obywateli rzymskich mógł być stosunkowo niedawno nabyty. W 90 roku p.n.e. miała miejsce wojna ze sprzymierzeńcami, która zatrzęsła Rzymem. W konflikcie, który toczył się o przyznanie równych praw i obywatelstwa italskim sprzymierzeńcom, wiodącą rolę odegrali właśnie mieszkańcy wspomnianego Picenum. Po dwóch latach walk Rzym nadał obywatelstwo wszystkim miastom i plemionom na Półwyspie Apenińskim. Niewykluczone, że tak wyglądały korzenie rodziny Worenusa.

Podsumowując obu centurionów byli oni typowymi oficerami w wojsku rzymskim, którzy wykazywali się odwagą i chęcią rozwoju swojej kariery wojskowej wewnątrz legionu.

Przypisy
  1. Ten numer legionu wskazują zwłaszcza źródła internetowe. W serialu obaj centurionowie służą w legionie XIII.
Źródła wykorzystane
  • Gajusz Juliusz Cezar, Wojna galijska, V, 44
  • Ross Cowan, The Real Pullo and Vorenus, Academia

IMPERIUM ROMANUM potrzebuje Twojego wsparcia!

Jeżeli podobają Ci się treści, jakie gromadzę na portalu oraz, którymi dzielę się na kanałach społecznościowych, wdzięczny będę za jakiekolwiek wsparcie. Nawet najmniejsze kwoty pozwolą mi opłacić dalsze poprawki, ulepszenia na stronie oraz serwer.

Wesprzyj IMPERIUM ROMANUM!

Wesprzyj IMPERIUM ROMANUM

Dowiedz się więcej!

Wylosuj ciekawostkę i dowiedz się czegoś nowego o antycznym świecie Rzymian. Wchodząc w poniższy link zostaniesz przekierowany do losowego wpisu.

Losowa ciekawostka

Losowa ciekawostka

Odkrywaj tajemnice antycznego Rzymu!

Jeżeli chcesz być na bieżąco z najnowszymi wpisami na portalu oraz odkryciami ze świata antycznego Rzymu, zapisz się do newslettera, który jest wysyłany w każdą sobotę.

Zapisz się do newslettera!

Zapisz się do newslettera

Księgarnia rzymska

Zapraszam do kupowania ciekawych książek poświęconych historii antycznego Rzymu i starożytności. Czytelnikom przysługuje rabat na wszelkie zakupy (hasło do rabatu: imperiumromanum).

Zajrzyj do księgarni

Księgarnia rzymska

Raport o błędzie

Poniższy tekst zostanie wysłany do naszych redaktorów