Celem nowych regulacji jest skuteczniejsze wykrywanie nadużyć podatkowych i ograniczenie skali oszustw. Dyrektywa Rady 2014/107/UE nakłada na kraje UE obowiązek wdrożenia ujednoliconego systemu regularnych raportów m.in. o rachunkach bankowych posiadanych przez obcych rezydentów podatkowych w danym kraju. Oznacza to, że polski fiskus otrzyma, bez konieczności długotrwałego wnioskowania, okresowe zestawienie kont podatników polskich prowadzonych w bankach innych państw UE. Z drugiej strony polski minister finansów - na podstawie okresowych sprawozdań działających w Polsce instytucji finansowych - będzie raportował innym ministrom finansów UE o kontach obywateli UE prowadzonych w Polsce. Raportowanie będzie się odbywało corocznie ścieżką elektroniczną. Mówiąc obrazowo: polski fiskus dowie się co roku o koncie Jana Kowalskiego w Madrycie lub Luksemburgu, a włoski fiskus otrzyma listę depozytów swoich podatników założonych w Atenach lub Dublinie.
Główne obowiązki informacyjne wynikające z dyrektywy 2014/107/UE będą ciążyły na instytucjach finansowych działających w państwach UE. Każda z nich będzie zobowiązana do regularnego przekazywania ministrowi finansów informacji o rachunkach, których posiadaczami są obywatele innych państw UE lub podmioty zagraniczne. Weryfikacja będzie się odbywała na podstawie aktualnych adresów zamieszkania posiadaczy kont. W razie braku takiego adresu instytucja finansowa będzie zobowiązania do poszukania go w swoich bazach elektronicznych, a w przypadku rachunków z saldem o wysokiej wartości (równej milionowi dolarów lub wyższej) możliwe będzie także przeszukanie dokumentacji papierowej danego klienta.
Jakie informacje będą objęte raportowaniem?
Instytucja finansowa (np. bank, SKOK) przekaże do Ministerstwa Finansów dane rachunku obywatela obcej rezydencji podatkowej zawierające:
- imię i nazwisko, numer identyfikacyjny podatnika (np. NIP) oraz datę i miejsce urodzenia (dla rachunków podmiotów lub z wieloma współposiadaczami - przesyłane są zestawy danych dla każdej osoby przypisanej do rachunku)
- numer rachunku
- nazwę i numer identyfikacyjny instytucji finansowej
- saldo rachunku lub wartość ustaloną na koniec okresu sprawozdawczego (lub informację o jego zamknięciu w danym okresie)
W przypadku rachunków powierniczych instytucja finansowa raportuje także:
- łączną kwotę brutto odsetek, łączną kwotę brutto dywidend oraz łączną kwotę brutto innych dochodów osiągniętych w związku z aktywami posiadanymi na rachunku, w każdym przypadku wpłaconych lub uznanych na poczet rachunku w danym okresie sprawozdawczym, oraz
- łączną kwotę brutto przychodów ze sprzedaży lub umorzenia aktywów finansowych wpłaconych lub uznanych na poczet rachunku w danym okresie sprawozdawczym, w odniesieniu do których to aktywów raportująca instytucja finansowa działała jako powiernik, broker, pełnomocnik lub innego rodzaju przedstawiciel działający na rzecz posiadacza rachunku
W przypadku rachunków depozytowych raport obejmie także łączną kwotę brutto odsetek wpłaconych lub uznanych na poczet rachunku w danym okresie sprawozdawczym.
Natomiast w przypadku jakiegokolwiek innego rachunku raportowana będzie łączna kwota brutto wpłacona lub uznana na rzecz posiadacza w danym okresie sprawozdawczym - pod warunkiem, że w odniesieniu do takiego rachunku instytucja finansowa działa jako zobowiązany lub dłużnik (raportowana będzie także łączna kwota jakichkolwiek kwot umorzeń dokonanych na rzecz posiadacza rachunku w danym okresie sprawozdawczym).
Cała procedura raportowania będzie objęta regulacjami dotyczącymi ochrony danych osobowych.
Polskie wdrożenie z poślizgiem
Polska wdroży powyższą dyrektywę ustawą o obowiązkowej automatycznej wymianie informacji w dziedzinie opodatkowania przygotowywaną przez ministra finansów. Projekt tego aktu trafił pod koniec września do konsultacji i wiele wskazuje na to, że nie będzie przyjęty na czas (nie wejdzie w życie 1 stycznia 2016 roku). Należy się spodziewać, że ustawa ukaże się w I lub II kwartale przyszłego roku.
Kolejna automatyzacja już za rok
Władze Unii najwyraźniej zmierzają do dalszego pogłębienia automatyzacji przepływu informacji podatkowych między europejskimi fiskusami. Kiedy podatnicy przywykną już do dyrektywy 2014/107/UE w kolejce czeka już dyrektywa Rady 2015/2376 z 8 grudnia 2015, która wprowadzi automatyczną wymianę informacji o indywidualnych interpretacjach prawa podatkowego i uprzednich porozumieniach cenowych. Ta dyrektywa ma wejść w życie w państwach UE 1 stycznia 2017 roku.